Książka Przychodów i Rozchodów

Budowane przez przedsiębiorcę budynki mieszkalne stanowią w momencie zakończenia budowy wyrób gotowy przeznaczony do sprzedaży, a przed jej zakończeniem – produkcję niezakończoną.

W myśl art. 24a ust. 4 updof obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych i jawnych takich osób, oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody, w rozumieniu art. 14, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości.

Poza tym nowe rozporządzenie (z 23.12.2019, DzU poz. 2544) niewiele różni się od dotychczasowego (z 26.08.2003, DzU z 2017 poz. 728), które 1.01.2020 straciło moc. Podobnie jak poprzednie zawiera wzory z objaśnieniami:

• pkpir,
• pkpir przeznaczonej dla rolników prowadzących działalność gospodarczą,

a ponadto cztery rozdziały, z tego trzy tak samo zatytułowane (przepisy ogólne, sposób prowadzenia księgi przez podatników niebędących rolnikami, sposób prowadzenia księgi przez rolników). Ostatni, czwarty rozdział zawiera przepisy: końcowy, przejściowy i dostosowujący.

Podatnik i jego żona są jedynymi wspólnikami spółki cywilnej o profilu produkcyjnym. Istnieje między nimi rozdzielność majątkowa. Spółka prowadzi działalność w lokalu stanowiącym odrębną własność męża. Ani nieruchomości, ani ograniczone prawa rzeczowe na nieruchomościach nie stanowią majątku spółki. Tworzą go natomiast: wyroby, których produkcja i sprzedaż są przedmiotem działalności spółki, materiały służące do produkcji, środki trwałe (maszyny, samochody, sprzęt komputerowy itp.), a także wyposażenie.

Co do zasady przychody ze sprzedaży kryptowalut są uznawane za przychody z praw majątkowych (zob. np. interpretacja KIS z 20.03.2017, 0461- ITPB1.4511.27.2017.2.MR). Mimo to organy podatkowe niekiedy zgadzają się na traktowanie ich jako przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (zob. np. interpretacja KIS z 24.11.2017, 0114-KDIP3-1.4011.281.2017.1.EC).

Kosztami uzyskania przychodów są koszty ponoszone przez podatników w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 23 updof jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodów (art. 22 ust. 1 updof). W przedstawionej sytuacji osoba fizyczna nie poniesie kosztów nabycia lub wytworzenia towarów handlowych, gdyż otrzyma je nieodpłatnie.

Nowelizacja updof z 27.10.2017 (DzU poz. 2175) wykreśliła przepisy nakładające na podatników PIT takie obowiązki. Chodzi o art. 24a ust. 3–3c updof, które wymagały, by podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą i płacący podatek wg skali i liniowy, a także przechodzący z ryczałtu na ww. formy opodatkowania oraz rezygnujący z ksiąg rachunkowych zawiadamiali naczelnika właściwego US o prowadzeniu pkpir w ciągu 20 dni od założenia tej księgi.

Na udokumentowanie w pkpir zapisów dotyczących niektórych kosztów (wydatków) mogą być sporządzone dokumenty opatrzone datą i podpisami osób, które bezpośrednio dokonały wydatków (dowody wewnętrzne), określające:

Po pierwsze pkpir może zostać uznana za wadliwą. Po drugie za nieprowadzenie ksiąg rachunkowych grozi odpowiedzialność karna.

Osoby fizyczne mają obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, gdy ich przychody, w rozumieniu art. 14 updof, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości. Stanowi o tym art. 24a ust. 4 updof.

Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote wg kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu (art. 11a ust. 2 updof). Jednocześnie za dzień poniesienia kosztu w przypadku podatników prowadzących pkpir uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu (art. 22 ust. 6b updof).

Przepisy rozporządzenia pkpir nie określają sposobu ujmowania kosztów usług świadczonych przez podwykonawców, a w konsekwencji sporne jest, czy koszty takie powinny być księgowane w kolumnie 10 (jako koszty zakupu materiałów), czy w kolumnie 13 pkpir (jako pozostałe wydatki).