Koronawirus

Dwa tryby dofinansowania do części kosztów wynagrodzenia nowego pracownika oraz należnych od tego wynagrodzenia składek na ubezpieczenia społeczne (dalej dofinansowanie) istnieją od 24.06.2020. Tego dnia zaczęła obowiązywać zasada automatycznego objęcia takiego zatrudnionego umową, na podstawie której starosta przyznał pracodawcy wsparcie finansowe, w razie spełnienia warunków wymienionych w art. 15zzb ust. 9a ustawy z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU poz. 374, dalej specustawa). Uzupełniła ona dotychczasową regułę, według której dofinansowanie może dotyczyć nowego pracownika, jeżeli pracodawca zawnioskował o wsparcie finansowe na okres krótszy niż maksymalny i zamierza ponownie wystąpić z wnioskiem.

W świetle art. 15ge ust. 1 specustawy (ustawa z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, DzU poz. 374) w brzmieniu nadanym tarczą antykryzysową 4.0 (DzU poz. 1086) podczas stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonych z powodu COVID-19, w razie wystąpienia u pracodawcy w rozumieniu art. 3 Kp spadku obrotów gospodarczych, o którym mowa w art. 15g ust. 9 specustawy, lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń, o którym mowa w jej art. 15gb ust. 2, pracodawca może zawiesić obowiązki: tworzenia lub funkcjonowania funduszu, dokonywania odpisu podstawowego, wypłaty świadczeń urlopowych.

Istotnie. Dyrektywa 2013/34/UE, której postanowienia wdraża do polskiego porządku prawnego uor, nie przewiduje wyodrębniania kategorii zysków (przychodów) i strat (kosztów) nadzwyczajnych. Podobnie zresztą jak MSR/MSSF.

Chodzi o jedno z rozwiązań osłonowych, przyznane ustawą z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tzw. specustawa).

Tak wynika z objaśnień podatkowych MF z 21.07.2020 w sprawie nowych preferencji stosowanych w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19.

Pracodawca ma prawo zredukować płacę pracownicy w wieku przedemerytalnym, na mocy art. 15g specustawy, nie czekając na jej akceptację. Następuje to bowiem na podstawie jego porozumienia ze związkami albo z reprezentantami pracowników, którego wdrożenie w życie odbywa się automatycznie, bez stosowania wypowiedzeń zmieniających.

Od 24.06.2020 r. odprawa, odszkodowanie lub inne świadczenie pieniężne, wypłacane obowiązkowo w związku z rozwiązaniem stosunku pracy, wynosi maksymalnie 10-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę (26 tys. zł). Zgodnie z dodanym przez tarczę 4.0 art. 15gd specustawy ograniczenie to stosują podczas stanu zagrożenia epidemicznego/stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, tylko pracodawcy w rozumieniu art. 3 Kp, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych, o którym mowa w art. 15g ust. 9 specustawy, lub istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń, o którym mowa w art. 15gb ust. 2 specustawy.

Jest to kontrowersyjna kwestia, ponieważ w świetle art. 15gd specustawy odprawa, odszkodowanie albo inne świadczenie pieniężne wypłacane obowiązkowo, na mocy przepisu, podczas stanu zagrożenia epidemicznego/stanu epidemii nie może przekroczyć 10-krotności minimalnej pensji. Przepis ten brzmi zatem kategorycznie, sugerując obligatoryjność redukcji odpraw wypłacanych z tytułu rozwiązania stosunku pracy do wysokości 26 tys. zł brutto. Jednak jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest reguła uprzywilejowania pracownika (art. 18 § 1–3 Kp), według której pracodawca zawsze może przyznać pracownikowi więcej niż przewiduje prawo pracy.

W myśl nowego art. 15gc specustawy (dodanego przez tarczę 4.0) w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego/stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, pracodawca może udzielić pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu, a pracownik jest obowiązany taki urlop wykorzystać. Przywołanego przepisu nie wolno interpretować w taki sposób, że cały urlop narzucony zatrudnionemu w tym trybie ma przypadać podczas stanu zagrożenia epidemicznego/stanu epidemii. Choćby dlatego, że praktycznie każdy pracodawca, który nakazałby zatrudnionemu odbiór wszyst

Zgodnie z art. 15zf specustawy pracodawca, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19 i który nie zalega z regulowaniem zobowiązań podatkowych ani składek do końca III kwartału 2019 r., może zawrzeć m.in. porozumienie o:

W takie uprawnienie wyposażyła go ustawa z 19.06.2020 o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (DzU poz. 1086, dalej tarcza 4.0), która weszła w życie 24.06.2020.

Pierwotnie w komunikacie Ministerstwa Finansów, objaśniającym skutki w podatku dochodowym otrzymania dofinansowania z Polskiego Funduszu Rozwoju, pojawiło się stwierdzenie, że subwencja ta jest pożyczką dla przedsiębiorcy. W treści komunikatu doprecyzowano, że dla celów podatku dochodowego pomoc finansowa z PFR traktowana jest jak pożyczka. W związku z tym pojawiło się pytanie, czy tak samo należy traktować tę pomoc na gruncie ustawy o PCC.

Takie zwolnienie, w celu złagodzenia skutków epidemii koronawirusa, przewiduje tarcza antykryzysowa 4.0 (czyli ustawa z 19.06.2020 o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, DzU poz. 1086). Zostało ono zapisane w art. 52pa updof i art. 38ha updop.

Co do zasady złożenie takiego zawiadomienia jest warunkiem niepłacenia podatku w formie karty podatkowej za okres przerwy. Jednak dzięki wprowadzonej zmianie „kartowicze”, z mocy prawa, zostali zwolnieni z obowiązku zapłaty podatku dochodowego za okres nieprowadzenia działalności gospodarczej spowodowany wprowadzonym zakazem jej prowadzenia.

To tylko niektóre zmiany wprowadzone ustawą z 19.06.2020 o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (DzU poz. 1086, dalej tarcza 4.0). Większość jej przepisów weszła w życie 24.06.2020.

Te i inne zmiany wynikają z ustawy z 19.06.2020 o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (DzU poz. 1086, dalej tarcza 4.0), która w przeważającej mierze obowiązuje od 24.06.2020.

Należy stosować kwotę wolną podwyższoną o 50%. Choć przepisy tego nie precyzują, pracodawca powinien poinformować wszystkich pracowników-dłużników o nowym uprawnieniu zwiększenia kwoty wolnej w związku z pandemią oraz wręczyć im oświadczenia w tej sprawie do wypełnienia.

Zmniejszenie etatów pracownikom to rozwiązanie, które wdrożyło wiele firm, aby uzyskać dofinansowanie do wynagrodzeń z FGŚP. Takie posunięcie pracodawcy w większości przypadków wpływa na wysokość świadczeń przysługujących pracownikom za czas choroby czy macierzyństwa. W podstawie wymiaru zasiłków uwzględnia się wtedy wynagrodzenie obniżone w konsekwencji obniżenia etatu. Proporcjonalnie mniejsze wlicza się też składniki przychodu wypłacane pracownikom za okresy dłuższe niż miesiąc.

Najlepiej przesłać je w formie elektronicznej (e-mailem za potwierdzeniem odbioru), opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym. Zwrotna informacja e-mail o otwarciu przez adresata elektronicznej wiadomości od pracodawcy wyznaczy datę skutecznego i zgodnego z prawem wręczenia. Należy poczynić odpowiednią notatkę na piśmie wypowiedzenia i włączyć je do części C akt osobowych zwolnionego.

Biura podróży w pierwszej kolejności poniosły straty z powodu pandemii. Wydawałoby się, że pomoc dla nich powinna mieć status priorytetowy – z wszelkimi ułatwieniami i uproszczeniami mającymi na celu jak najszybsze i najdłuższe wsparcie, ponieważ ta branża zbyt szybko się nie podniesie. Niestety, uchwalając tarczę finansową i określając warunki udzielenia pomocy w postaci subwencji, zapomniano o specyfice systemu VAT marża, którym objęte są usługi turystyczne na mocy art. 119 ustawy o VAT.

Wydłużenie okresu pobierania zasiłku wynika z ustawy z 19.06.2020 o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (DzU poz. 1086, dalej tarcza 4.0), a także z rozporządzenia RM z 25.06.2020 w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (DzU poz. 1108).

Polski Fundusz Rozwoju (PFR) realizuje rządowy program wsparcia (tzw. tarcza finansowa) przedsiębiorstw mikro, małych i średnich, które ucierpiały na skutek pandemii wirusa SARS-CoV-2. Głównym celem programu jest wsparcie wskazanej grupy docelowej przez udzielanie zwrotnych subwencji finansowych. Gdy beneficjent spełni warunki określone w programie pomocowym, wówczas zobowiązanie zwrotu otrzymanych środków może zostać umorzone do wysokości 75% finansowania.

Nie. Opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT), przy czym za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika (art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT).

Wprowadza je ustawa z 5.06.2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1065, dalej ustawa nowelizująca). Oprócz ustaw podatkowych zmienia m.in. regulacje usus odnoszące się do oskładkowania doktorantów.

Pracodawca, którego sytuacja finansowa pogorszyła się z powodu stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii koronawirusa, może wystąpić o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników (osoby w stosunkach pracy, nakładcy, zleceniobiorcy i zatrudnieni na umowach o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu, jeżeli z tego tytułu obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym). Ma do wyboru złożenie wniosku o dopłatę ze środków:

Mowa o ustawie z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, nazywanej tarczą 4.0.

Takie rozwiązanie zawiera tzw. tarcza antykryzysowa 4.0, tj. ustawa z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19. Jego zastosowanie jest możliwe w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, jednak dopiero od 24.06.2020 r., tj. od dnia wejścia w życie tarczy antykryzysowej 4.0, i na zasadach w niej określonych.

Ustawa z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 weszła w życie 24.06.2020 r. To tzw. tarcza antykryzysowa 4.0. Przewiduje możliwość wykorzystania środków np. na utrzymanie miejsc pracy zamiast na cele socjalne, o czym jest mowa w tekście na s. 50.

Takie m.in. rozwiązania przewiduje ustawa z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych i wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU poz. 374, dalej specustawa), zmieniona przez trzy nowelizacje obowiązujące w przeważającej mierze od 31.03.2020 (tzw. tarcza antykryzysowa), 18.04.2020 (ustawa z 16.04.2020 o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, DzU poz. 695, tzw. tarcza 2.0) i 16.05.2020 (ustawa z 14.05.2020 o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenieniem się wirusa SARS-CoV2, DzU poz. 875, tzw. tarcza 3.0).

Wynika to z art. 52 ustawy z 14.05.2020 o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się̨ wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 875, tzw. tarcza 3.0).

Istnieje możliwość uzyskania zasiłku opiekuńczego również za dni dla pracownika wolne, jak sobota i niedziela. Jednak warunek jest taki, że w te dni pracownik nadal opiekuje się dzieckiem i nie ma drugiego rodzica/małżonka, który mógłby się nim zająć.

Ulga ta dotyczy płatników, którzy ponieśli negatywne konsekwencje ekonomiczne związane z epidemią. Początkowo zaliczki za marzec i kwiecień miały być przez nich wpłacone w terminie przesuniętym tzw. tarczą antykryzysową (DzU poz. 568) – do 20.06.2020.

Zanim odpowiemy na pytanie, celowe wydaje się uściślenie, o amortyzację jakich środków trwałych chodzi. Są to maszyny i urządzenia oraz narzędzia, przyrządy i wyposażenie (grupy 4–6 i 8 KŚT):

Z uwagi na ograniczenia naszej działalności, wywołane zwalczaniem pandemii koronawirusa, już od kilku miesięcy mamy przestój. Środki trwałe stoją bezużyteczne, a ich amortyzacja pogłębia straty.

Czy dla celów bilansowych można zaniechać naliczania amortyzacji środków trwałych za okres ich przestoju?

Nie. Są to koszty podstawowej działalności operacyjnej. Zużycie materiałów służących do ochrony przed koronawirusem ujmuje się w księgach według ogólnych zasad.

Koszty ochrony wstrzymanej budowy nie zwiększają wartości budowanego obiektu.

Trwają prace parlamentarne nad tzw. tarczą antykryzysową 4.0. Jest to nieoficjalna nazwa rządowego projektu ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 382; dalej tarcza 4.0).

Ministerstwo poinformowało, że we współpracy z PFR prowadzi prace mające na celu przygotowanie korzystnych dla przedsiębiorców rozwiązań.

Jego wprowadzenie będzie możliwe po zawarciu porozumienia ze związkami zawodowymi, jeśli działają one u pracodawcy. Takie rozwiązanie przynosi tzw. tarcza antykryzysowa 4.0. Jest to nieformalna nazwa rządowego projektu ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw, który będzie rozpatrywany przez Sejm 27.05.2020.

Wynikają one z dwóch ustaw z:

• 16.04.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 695), dalej tarcza 2.0,
• 14.05.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 875), dalej tarcza 3.0.

To najważniejsza zmiana, wprowadzona – w ramach kryzysowego pakietu legalizacji zatrudnienia cudzoziemców podczas koronawirusa – ustawą z 14.05.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 875, dalej tarcza 3.0). Zmodyfikowano dotyczące tej kwestii art. 15z–15z[9], art. 15zd i art. 15zzq ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU poz. 374 ze zm., dalej specustawa).

Nie, zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. f ustawy o PCC zwolnione z podatku są pożyczki udzielane z utworzonych w drodze ustawy funduszy celowych. Jednorazowe pożyczki do 5 tys. zł na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej mikroprzedsiębiorcy są udzielane z FP, zgodnie z art. 15zzd ust. 1 ustawy z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU poz. 374).

Wprowadza je ustawa z 14.05.2020 o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 875, dalej tarcza 3.0), której większość przepisów weszła w życie następnego dnia po dacie jej ogłoszenia w DzU, tj. 16.05.2020.

Tak wynika z rozporządzeń RM z 14.05.2020 (obowiązujących od 4.05.2020) w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (DzU poz. 855 i 856).

Pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne przysługuje ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, o której mowa w art. 26b ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Nie. Należności z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy są wynagrodzeniami niezależnie od źródła pochodzenia środków na nie. Jak wynika choćby z załącznika do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń, wynagrodzenia obejmują wypłaty pieniężne, wypłacane pracownikom lub innym osobom fizycznym, stanowiące wydatki ponoszone przez pracodawców na opłacenie wykonywanej pracy (z wyjątkami, o których mowa w rozdz. VIII), niezależnie od źródeł ich finansowania (ze środków własnych lub refundowanych) oraz bez względu na podstawę stosunku pracy bądź innego stosunku prawnego lub czynności prawnej, na podstawie których jest świadczona praca lub pełniona służba.

O tym, czy pracodawca musi wypłacić odprawę pieniężną (tzw. ekonomiczną), decyduje łączne spełnienie trzech warunków. Pierwszym z nich jest liczba pracowników, od której zależy obowiązek stosowania ustawy o zwolnieniach grupowych (dalej uzg). Drugi warunek to przyczyna rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem lub porozumieniem. Trzeci stanowi natomiast wykorzystanie jednego z dwóch trybów zwolnień przewidzianych w uzg.

Nieprzepracowanie całego miesiąca przekłada się na wysokość wynagrodzenia. Sposób obliczenia wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca zależy od systemu wynagradzania oraz od przyczyny nieobecności w pracy. Pracownik, który przez część miesiąca wykazuje absencję, oprócz wynagrodzenia chorobowego czy zasiłku ma prawo również do wynagrodzenia za czas pracy. Obliczenia tej części pensji dokonuje się w przypadku, gdy pracownik ma określone wynagrodzenie w stałej stawce miesięcznej (np. 5000 zł), a także pewne składniki jak premie czy dodatki liczone stałym procentem od podstawy zasadniczej (np. 20% z 5000 zł).

Punkt wyjścia prac nad zamknięciem ksiąg rachunkowych oraz sporządzeniem na ich podstawie rocznego sprawozdania finansowego (sf) stanowi decyzja kierownika (zarządu) jednostki o zamiarze i zdolności kontynuowania przez nią działalności co najmniej przez rok obrotowy następujący po dniu bilansowym. Jej podstawą powinna być ocena sytuacji wyjściowej i prognoza działalności jednostki w kolejnym roku (warunki, rentowność, płynność). Sama wiara, że jakoś to będzie, nie wystarczy.

W tarczy antykryzysowej 1.0, obowiązującej od 31.03.2020 r., wprowadzono do tzw. specustawy przepis (art. 31zx), który wskazywał wprost, że przychód uzyskany z racji zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek ZUS – wynikającego z art. 31zo specustawy – nie stanowi przychodu w rozumieniu updof. Tarcza antykryzysowa 2.0, która weszła w życie 18.04.2020 r., doprecyzowała tę regulację, wskazując, że również na gruncie updop nie mamy do czynienia z przychodem podatkowym.

Przepisy wydane w celu przeciwdziałania COVID-19 nie wpłynęły na razie na obowiązki pracodawców związane z zfśs (poza podniesieniem kwot świadczeń zwolnionych z podatku, przyznanych w latach 2020 i 2021), choć jest w planie ich zmodyfikowanie. Do 31.05.2020 r. muszą oni wpłacić na rachunek zfśs pierwszą ratę (minimum 75% całości) odpisów na 2020 r., a do 30.09.2020 r. – pozostałą część (25% lub mniej), jeśli w tym okresie nowe regulacje nie zaczną obowiązywać lub pracodawca nie będzie w stanie z nich skorzystać.

Z Regulaminu udostępnionego na stronie internetowej Polskiego Funduszu Rozwoju S.A. wynika, że otrzymana przez małego lub średniego przedsiębiorcę subwencja podlega zwrotowi m.in. w przypadku:

W komunikacie rozpatrzono 2 przypadki:

• gdy dzień bilansowy przypadł w okresie przed ogłoszeniem stanu epidemii (np. 31.12.2019), a data sporządzenia sprawozdania finansowego przypada na okres epidemii,
• gdy dzień bilansowy przypadł na okres epidemii (np. 31.03.2020).

Sprawozdanie z działalności (szd) jednostki lub grupy kapitałowej, sporządzane wraz ze sprawozdaniem finansowym (sf) lub skonsolidowanym sf, powinno – w myśl art. 49 ust. 2 uor – obejmować istotne informacje o ich stanie majątkowym i sytuacji finansowej, w tym ocenę uzyskiwanych efektów oraz wskazanie czynników ryzyka i opis zagrożeń.

Omawiane zmiany wynikają z ustawy z 16.04.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (dalej tarcza 2.0).

Dopłaty do wynagrodzeń kwalifikują się do pozostałych przychodów operacyjnych, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h uor (przychody związane z otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, aktywów, w tym środków pieniężnych, na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży oraz nabycie lub wytworzenie środków trwałych).

Składki ZUS obciążające pracodawcę i pracowników nalicza się i deklaruje w pierwotnej wysokości. Są one księgowane jak dotychczas (jakby ulga nie przysługiwała):

Konsekwencją ogłoszenia w Polsce stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem COVID-19 (koronawirus) było wprowadzenie obowiązku 14-dniowej kwarantanny (izolacji) dla osób, które miały kontakt z zakażonymi, a także podejrzanymi o taki kontakt oraz powracającymi z zagranicy (w tym ostatnim przypadku okres obowiązkowej kwarantanny liczy się od dnia następującego po przekroczeniu granicy).

W myśl art. 15g ust. 11 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy ustala się w porozumieniu. Jeśli u pracodawcy działa kilka związków zawodowych, to porozumienia nie trzeba zawierać ze wszystkimi, a tylko z reprezentatywnymi. W zależności od tego, ilu zrzeszają one pracowników, porozumienie należy zawrzeć albo wyłącznie z tymi, które zrzeszają co najmniej 5% pracowników zatrudnionych u pracodawcy, a jeśli takich nie ma – ze wszystkimi organizacjami reprezentatywnymi.

Nie można objąć przestojem zatrudnionego, który korzysta z urlopu wypoczynkowego. Najpierw należy go odwołać z urlopu, co jest uzasadnione postępującą epidemią, a potem ew. skierować do przestoju.

Takie rozwiązanie wprowadziła ustawa z 16.04.2020 o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 695), nowelizująca ustawę z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU poz. 374, tzw. specustawa).

To nowa ulga – obowiązująca od 18.04.2020, ale z mocą wsteczną. Zwolnienie nie jest jednak automatyczne, bo wymaga złożenia wniosku. Poza tym zależy od uznania ZUS.

Oba te rozwiązania mają na celu ochronę miejsc pracy. Może je wdrożyć przedsiębiorca, który na skutek wystąpienia COVID-19 odnotował spadek obrotów gospodarczych o co najmniej:

Oprócz tego pracodawcy zarządzający infrastrukturą krytyczną mogą podczas zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii zmienić im system lub rozkład czasu pracy, polecić nadgodziny, odmówić udzielania urlopu, przesunąć ich bądź odwołać, zobowiązać do pozostawania poza normalnymi godzinami roboczymi w gotowości do pracy albo do realizacji odpoczynku w zakładzie pracy bądź w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

Wynika tak ze znowelizowanych od 18.04.2020 art. 31zo–31zx ustawy z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU poz. 374, dalej specustawa). Zmiany wprowadziła ustawa z 16.04.2020 o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 695, dalej tarcza antykryzysowa 2.0).

Po zakończeniu kwarantanny obcokrajowiec powinien złożyć pracodawcy – w ciągu 3 dni roboczych – oświadczenie stanowiące podstawę przyznania prawa do świadczeń chorobowych. Za marzec 2020 należy w tym przypadku złożyć ZUS RCA, ujmując tylko wynagrodzenie za pracę za okres od 1.03.2020 do 20.03.2020 i ew. „zerowy” ZUS RSA z kodem 331 za okres od 21.03.2020 do 31.03.2020. Pełne wynagrodzenie chorobowe z racji kwarantanny trzeba wykazać w dokumentach ubezpieczeniowych za kwiecień 2020.

Przewiduje je jedna z pozycji rządowej tarczy antykryzysowej – ustawa z 31.03.2020 o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 568; większość jej przepisów weszła w życie z dniem ogłoszenia, czyli 31.03.2020).

Przewiduje je ustawa z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych i wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, DzU poz. 374, dalej specustawa), zmieniona od 31.03.2020 na mocy tzw. tarczy antykryzysowej.

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika ani w czasie jego innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 41 Kp). Oznacza to, że w czasie przebywania pracownika na zasiłku opiekuńczym pracodawca nie może wypowiedzieć umowy, gdyż opieka jest usprawiedliwioną nieobecnością. Pracodawca mógłby w tym czasie jedynie rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (w trybie natychmiastowym), ale musiałyby ku temu istnieć poważne przesłanki, np. ciężkie naruszenie przez niego podstawowych obowiązków pracowniczych.

Wynikają one z ustawy z 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (dalej tarcza), która weszła w życie w tej samej dacie.

Chodzi o pismo z 23.03.2020 skierowane do jednostek Państwowej Inspekcji Pracy (GIP-GNN.50.2.2020.1). GIP odniósł się w nim do utrudnień związanych z przeprowadzaniem szkoleń bhp. Zgodnie z pismem pracodawca może przeprowadzić:

Wniosek ws. zwolnienia z obowiązku opłacania składek za okres od marca do maja 2020 (lub za mniej miesięcy z tego przedziału czasowego) należy złożyć w ZUS do 30.06.2020. Płatnik powinien też złożyć dokumenty rozliczeniowe za te miesiące, chyba że nie ma takiego obowiązku (jak np. osoba prowadząca jednoosobową działalność, opłacająca składki tylko za siebie od najniższej podstawy wymiaru).

Nieopłacone do ZUS składki na ubezpieczenia społeczne za pracowników i zleceniobiorców, a także członków rad nadzorczych (RN) spółek w części finansowanej przez płatnika składek nie są kosztami uzyskania przychodów. Natomiast wynagrodzenie brutto stanowi taki koszt – także, jak się wydaje, w części odpowiadającej składkom ZUS i składce zdrowotnej, które finansuje pracownik.

Od 12.03.2020 r. z powodu zagrożenia koronawirusem zostały zawieszone zajęcia w szkołach, przedszkolach, żłobkach, początkowo na 2 tyg. – do 25 marca, a następnie okres ten przedłużono do 10 kwietnia. Zamknięcie tych placówek oznacza dla pracowników rodziców konieczność zorganizowania opieki młodszym dzieciom, które zostają w domu.

Ustawa z 31.03.2020 o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 568) wprowadza na czas stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii kilka rozwiązań związanych z badaniami profilaktycznymi pracowników.

Wprowadza je obowiązująca od 31.03.2020 r. ustawa z tego samego dnia, którą zmieniono ustawę z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (dalej specustawa).

Innym rodzajem pomocy jest umorzenie składek, ale nie wszyscy spełniają warunki do tej ulgi.

Ustawa z 31.03.2020 o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 568) uprawnia płatników składek, którzy z powodu rozprzestrzeniania się koronawirusa mają problem z uregulowaniem składek, do ubiegania się o ich odroczenie albo rozłożenie na raty na korzystnych zasadach. ZUS nie będzie bowiem naliczał przy umowach o te ulgi opłaty prolongacyjnej. To opłata doliczana zamiast odsetek w wysokości 50% stawki odsetek za zwłokę obowiązującej w dniu podpisania z ZUS umowy o odroczenie lub układu ratalnego.

Wprowadziła je nowelizacja z 31.03.2020 r. wielu ustaw, w tym tzw. specustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, która w przeważającej mierze weszła w życie z tą datą.

Z ulgi skorzystają tylko ci przedsiębiorcy, którzy byli zgłoszeni jako płatnicy składek przed 1.02.2020. Te dwie grupy uprawnionych będą jednak musiały spełnić nieco inne warunki.

Wynika tak z rozporządzenia MF z 27.03.2020 w sprawie przedłużenia terminu do złożenia zeznania o wysokości dochodu osiągniętego (straty poniesionej) i wpłaty należnego podatku przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych (DzU poz. 542).

Jeśli pracownik, zleceniobiorca czy przedsiębiorca traci źródło zarobkowania, musi zostać wyrejestrowany z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. W tym samym terminie z ubezpieczenia zdrowotnego zostają też wyrejestrowane osoby, które zgłosił do tego ubezpieczenia jako członków swojej rodziny. W takiej sytuacji zarówno ubezpieczony, jak i członkowie jego rodziny mają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej tylko przez 30 dni od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego.

Zakłada je projekt nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU z 2020 poz. 374, w skrócie specustawa), a także niektórych innych ustaw.

To jedno z rozwiązań tzw. tarczy antykryzysowej, czyli ustawy z 31.03.2020 o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 568). Większość jej przepisów, w tym te dotyczące PPK, weszła w życie z dniem ogłoszenia, czyli 31.03.2020.

Uproszczony wniosek jest przeznaczony dla wszystkich przedsiębiorców – niezależnie od sposobu prowadzenia przez nich księgowości.

Pracodawca ma prawo żądać od „zdalnego” pracownika pozostawania w dyspozycji e-mailowej i telefonicznej w godzinach pracy pod warunkiem, że dostarczy mu służbowy komputer i telefon. Może też wymagać, aby codziennie komunikował mu wyniki pracy.

Nie można szybko przenieść niepełnosprawnego do innego miejsca pracy, choćby przejściowo, w trybie polecenia pracodawcy. Do tego potrzebna jest pisemna akceptacja pracownika, a więc zmiana angażu na mocy porozumienia stron (aneks) albo wypowiedzenia zmieniającego.

Tak wynika z zarządzenia Prezesa ZUS z 17.03.2020. Na jego podstawie odroczeniem terminu płatności mogą być objęte składki za okres od lutego do kwietnia 2020. Nie ma znaczenia, że termin na uregulowanie składek za luty 2020 już minął (odpowiednio 10. lub 16. marca), a odroczenie może co do zasady dotyczyć tylko składek bieżących bądź przyszłych, których termin płatności jeszcze nie upłynął. W obecnej, wyjątkowej sytuacji ZUS pominie ten warunek.

Pandemia koronawirusa jest groźna nie tylko dla ludzi, wpływa na światowe rynki, w tym na stabilność kursów. Nie ma wątpliwości, że pandemia będzie miała konsekwencje makroekonomiczne, które w mniejszym lub większym stopniu wpłyną na działalność większości polskich przedsiębiorstw w 2020 r. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce podpowiada, w jaki sposób w sprawozdaniu finansowym za rok 2019 poinformować o zagrożeniach kontynuacji działalności jednostki.

Stowarzyszenie wnioskuje o odroczenie terminów składania wszelkich deklaracji i zeznań podatkowych, sprawozdań do Narodowego Banku Polskiego, Głównego Urzędu Statystycznego, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, wszelkich instytucji udzielających dotacji oraz sporządzenia, podpisania i zatwierdzenia sprawozdań finansowych za rok 2019, a także innych raportów i zeznań okresowych, dla których rygorystyczne terminy wynikają z innych przepisów, w tym o obrocie papierami wartościowymi, Prawa bankowego, dla których termin sporządzania i złożenia przypada po dniu 12.03.2020 r.

Pracodawca nie może zmusić pracownicy do przejścia na urlop wypoczynkowy bezpośrednio po urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim. W tym celu ona sama składa dobrowolnie wniosek o wypoczynek, który trzeba uhonorować.