Audytor
Badanie prawidłowości prowadzenia ksiąg rachunkowych za pomocą systemu informatycznego – artykuł dyskusyjny (cz. II)
Poprawność opisu zasad (polityki) rachunkowości należy sprawdzić dla każdego zidentyfikowanego elementu (podsystemu) składającego się na księgi zgodnie z art. 10 ust. 1 uor. Trzeba się liczyć z tym, że niekiedy opis będzie niepełny, spłycony lub nieaktualny.
Błędne zasady (polityka) rachunkowości – opinia biegłego rewidenta
Konkretny przypadek, o który chciałbym zapytać, to badanie sprawozdania finansowego sp. z o.o. za 2019 r., której prezesowi zgłaszałem kilkakrotnie (w formie pisemnej) uwagi do dokumentacji zasad (polityki) rachunkowości, proponując konkretne rozwiązania – odnosząc je do zapisów poszczególnych artykułów uor. Nawet dopisanie przeze mnie klauzuli w Oświadczeniu kierownika badanej jednostki, składanym przed zakończeniem badania, o treści „Zobowiązuję się do dopracowania i uzupełnienia dokumentacji zasad (polityki) rachunkowości”, potwierdzonej podpisem prezesa spółki, nie dało żadnego efektu. W spółce nie powołano rady nadzorczej, a jej prezes jest jednocześnie większościowym udziałowcem.
Czy w takiej sytuacji możliwe jest wydanie opinii bez zastrzeżeń? Jak postąpić, gdy spółka stosuje co prawda dopuszczone prawem podejście, jednak w jej przypadku nie jest ono – moim zdaniem – racjonalne?
Na wstępie przypomnijmy, że kwestie związane z wyborem rodzaju wydawanej przez biegłego rewidenta opinii z badania sprawozdania finansowego (sf) w konkretnych uwarunkowaniach regulują krajowe standardy wykonywania zawodu, uchwalone przez KRBR, po zatwierdzeniu przez PANA. Stąd też, aby otrzymać wiążącą interpretację, należałoby się zwrócić do PIBR. Nie chcąc jednak pozostawiać pytania bez odpowiedzi, poniżej prezentujemy nasz pogląd w poruszonej sprawie.
Wygórowana cena za usługi doradcze
Umowę zawarto w 2019 r. (rok badany przeze mnie), a na jej podstawie spółka otrzymała faktury, które zostały uregulowane. Zweryfikowałem dowody wykonania prac doradczych w ramach umowy (ekspertyzy, wymiana korespondencji e-mailowej) i potwierdzały one wykonanie prac.
Spółka nie jest jzp ani nie jest nadzorowana w sposób szczególny przez jakikolwiek urząd. Ma radę nadzorczą.
W rozmowie z prezesem zarządu poruszyłem kwestię tej umowy. Wyjaśnił, że świadomie wybrał tego doradcę, bo – jego zdaniem – jest wart swojej ceny.
Przejrzałem inne umowy o usługi niematerialne, podpisane przez spółkę w 2019 r. lub wcześniej, które obowiązywały w badanym przeze mnie okresie. Wyłącznie umowa o doradztwo podatkowe nie była oparta na stawkach rynkowych.
Czy powinienem opisać tę kwestię w sprawozdaniu z badania? A może powiadomić organy ścigania o podejrzeniu działania na szkodę spółki lub popełnieniu oszustwa?
Zgodnie z § 3 KSB 200 w brzmieniu MSB 200 – Ogólne cele niezależnego biegłego rewidenta oraz przeprowadzanie badania zgodnie z międzynarodowymi standardami badania celem badania jest zwiększenie poziomu zaufania przyszłych użytkowników do sprawozdania finansowego (sf). Osiąga się to dzięki wyrażeniu przez biegłego rewidenta opinii o tym, czy sf zostało – we wszystkich istotnych aspektach – sporządzone zgodnie z ramowymi założeniami sprawozdawczości finansowej, zaś sama opinia dotyczy tego, czy sf prezentuje rzetelnie we wszystkich istotnych aspektach lub przekazuje rzetelny i jasny obraz zgodnie z ramowymi założeniami.
Udział biegłego rewidenta w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy
Czy moim obowiązkiem – jako kluczowego biegłego rewidenta – jest udział w tym zgromadzeniu? Umowa o badanie nic na ten temat nie mówi. Jeżeli tak, to czy podczas referowania wyników badania na walnym zgromadzeniu mam obowiązek przedstawienia sytuacji spółki, w tym wypowiedzenia się nt. możliwości kontynuowania działalności w roku następującym po roku sprawozdawczym, na dzień bieżący, tj. daty zgromadzenia, bądź na dzień wydania sprawozdania z badania?
Przepisy prawa (Ksh, uor, uobr) nie nakładają na firmę audytorską lub działającego w jej imieniu kluczowego biegłego rewidenta obowiązku uczestniczenia w walnym zgromadzeniu właścicieli spółki, poświęconym zatwierdzeniu zbadanego sprawozdania. To, że biegli rewidenci biorą udział w walnych zgromadzeniach spółek, jest spowodowane ich funkcją – niezależnego fachowca, osoby zaufania publicznego oceniającej kondycję spółki – oraz odpowiedzialnością za sprawozdanie z badania i zawarte w nim stwierdzenia. Wynika to z utartej dobrej praktyki, gdyż właściciele chcą usłyszeć o sytuacji i działalności spółki od osoby obiektywnej, niepowiązanej, jaką jest biegły rewident (i mieć możliwość zadawać jej pytania).
Sprawozdanie biegłego rewidenta z badania
Wraz z wejściem w życie 21.06.2017 r. uobr dotychczasową opinię razem z raportem z badania zastąpiło sprawozdanie z badania (szb). Sprawozdaniu temu poświęcone są przede wszystkim art. 83–87 uobr, a także – w przypadku jzp – art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 z 16.04.2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego, uchylające decyzję Komisji 2005/909/WE (dalej rozporządzenie nr 537/2014). Sposób sporządzania szb określają:
Badanie prawidłowości prowadzenia ksiąg rachunkowych za pomocą systemu informatycznego – artykuł dyskusyjny (cz. I)
Obligatoryjnym elementem sprawozdania niezależnego biegłego rewidenta z badania jest wyrażenie opinii o tym, czy:
- sprawozdanie finansowe (sf) przedstawia rzetelny i jasny obraz sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego badanej jednostki, zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami dotyczącymi rachunkowości i sprawozdawczości finansowej, a także przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości,
- badane sf zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych (ksiąg) – por. art. 83 ust. 3 pkt 8, ust. 6 pkt 1 uobr.
Zawyżona wycena nabytej należności
Spółka wyceniła i wykazała tę należność w sprawozdaniu finansowym w kwocie nominalnej, a różnicę między ceną nabycia a wartością nominalną wykazała jako bierne rozliczenia międzyokresowe (przychody przyszłych okresów). Prezes stwierdził, że skoro zasady bilansowej wyceny należności, określone w art. 28 ust. 1 uor, przewidują ich „wycenę w kwocie wymaganej zapłaty”, jest to rozwiązanie prawidłowe. Mam wątpliwości, czy ma rację. Kwota wykazana jako przychody przyszłych okresów (bierne rozliczenia międzyokresowe) stanowi ok. 5% sumy bilansowej.
Jaką wydać opinię z badania, jeżeli spółka pozostanie przy swoim zdaniu?
Zgodnie z art. 498, art. 499 i art. 502 Kc, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność od wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub tej samej jakości rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Co istotne, zgodnie z Kc wierzytelność może być potrącona, jeżeli w chwili, gdy potrącenie stało się możliwe, jeszcze nie nastąpiło jej przedawnienie.
Nieprzerwane badanie jzp wydłużone do 10 lat
Czy zmiana ta powoduje, że jeżeli badaliśmy sprawozdania finansowe klienta będącego jzp w latach 2013–2017, to obecnie nasza firma może podpisać umowę na lata 2020 i 2021 bez konieczności „odczekania” 4 lat przerwy? Jeśli tak, to czy zmiana uobr dotyczy również okresu rotacji kluczowego biegłego rewidenta?
31.03.2020 r. została ogłoszona ustawa z tego dnia o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw[1] (dalej tarcza 1.0). Jej art. 49 uchyla art. 134 ust. 1 uobr, który brzmiał: Maksymalny czas nieprzerwanego trwania zleceń badań ustawowych (…), przeprowadzanych przez tę samą firmę audytorską lub firmę audytorską powiązaną z tą firmą audytorską lub jakiegokolwiek członka sieci działającej w państwach UE, do której należą te firmy audytorskie, nie może przekraczać 5 lat. Zmianę tę wprowadzono bez przepisów przejściowych.
Udostępnienie dokumentacji z badania
Czy mam obowiązek udzielania dodatkowych informacji, wypełniania i przekazywania tabel itp., czy też mogę się ograniczyć do udostępnienia do wglądu dokumentacji rewizyjnej z moich badań?
Zgodnie z art. 82 uobr w przypadku zastąpienia firmy audytorskiej inną firmą audytorską, na wniosek firmy zastępującej zastępowana firma audytorska ma obowiązek udostępnienia wszelkich akt ostatniego badania. Na żądanie PANA ma obowiązek wykazać, że informacje zostały udostępnione firmie zastępującej. Natomiast Kodeks etyki zawodowych księgowych IFAC[1], stanowiący obowiązujące w Polsce zasady etyki zawodowej biegłych rewidentów, nie porusza tej kwestii.
Konferencja on-line „Wyzwania pracy zdalnej w firmie audytorskiej”
Z działalności Polskiej Izby Biegłych Rewidentów
Od 1.04.2020 do 30.06.2020 r. KRBR[1] podjęła 63 uchwały, w tym dotyczące:
- zmiany wytycznych organizacyjno-metodycznych do obligatoryjnego doskonalenia zawodowego dla biegłych rewidentów w 2020 r.,
- zmiany uchwały w sprawie przyjęcia Regulaminu działania Krajowego Rzecznika Praw Biegłych Rewidentów oraz określenia liczby jego zastępców,
- powołania Agnieszki Rożko na Dyrektora Niepublicznej Placówki Kształcenia Ustawicznego,
- terminów i trybu organizowania egzaminów z wiedzy dla kandydatów na biegłych rewidentów,
- przyjęcia nowych procedur wpisu do rejestru biegłych rewidentów, zgodnie z wymogami art. 4 uobr, oraz przyjęcia wzorów wniosków związanych z takim wpisem lub ze zmianą danych biegłego rewidenta (druki oznaczone literą „R”).
Świadczenie usług rewizyjnych zgodnie z krajowymi standardami wykonywania zawodu
Czy to oznacza, że:
– ich świadczenie zgodnie ze standardami innymi niż krajowe standardy wykonywania zawodu nie jest dozwolone?
– usługi, których wykonanie nie jest zastrzeżone dla biegłych rewidentów (np. kompilacja sprawozdania finansowego), nadal mogą być świadczone przez osoby nieposiadające tytułu biegłego rewidenta?
Rzeczywiście, zgodnie z art. 47 znowelizowanej uobr warunkiem wykonania przez firmy audytorskie zarówno usług pokrewnych, jak i atestacyjnych (ale innych niż badanie sprawozdania finansowego, bo ta usługa od zawsze może być wykonywana wyłącznie przez biegłego rewidenta działającego z ramienia firmy audytorskiej) jest ich świadczenie w sposób zgodny z krajowymi standardami wykonywania zawodu.
Wybór pozycji do badania (cz. II) – metody próbkowania
Próbkowanie według atrybutów umożliwia określenie częstotliwości występowania nieprawidłowości w badanym zbiorze. Każde odstępstwo (odchylenie) ma taką samą wagę bez względu na wartość pieniężną transakcji, przy której powstało. Nic więc dziwnego, że jest ono szczególnie przydatne przy badaniach skuteczności kontroli, umożliwia bowiem oszacowanie wskaźnika odchyleń, jakie nastąpiły w badanym okresie, od wzorca procedury kontrolnej.
Jedną z najczęściej stosowanych odmian próbkowania według atrybutów jest metoda stałej próbki. Jak wskazuje nazwa, jej cechą charakterystyczną jest to, że raz ustalona wielkość próbki nie ulega zmianie, bez względu na liczbę ujawnionych w niej odchyleń. Metoda ta wymaga wybrania i zbadania próbki oraz oszacowania na tej podstawie przedziału (najczęściej jego górnej granicy), w jakim – z określonym poziomem pewności – znajdzie się wskaźnik odchyleń w całym zbiorze.
17 lat funkcjonowania Krajowej Komisji Nadzoru
Poniższy artykuł podsumowuje działalność tego organu PIBR.
Mocą ustawy z 1991 r. została powołana Krajowa Izba Biegłych Rewidentów (KIBR), samorząd zawodowy zrzeszający biegłych rewidentów oraz podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych (sf) i reprezentujący ich interesy. Nadzór nad samorządem powierzono MF. Do zadań KIBR (art. 21 ust. 1 pkt 5) wpisano m.in. sprawowanie nadzoru nad należytym wykonywaniem zawodu przez członków Izby i przestrzeganiem przez nich etyki zawodowej.
Rozwiązanie umowy o badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego
Czy powinniśmy kogokolwiek powiadomić o rozwiązaniu umowy o badanie? Pytamy, bo naszym zdaniem uor nie nakłada takiego obowiązku w odniesieniu do umowy o badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Czy odpowiedź na to pytanie zależy od tego, czy jednostką dominującą jest jzp?
Zgodnie z art. 66 ust. 7–10 uor rozwiązanie umowy z firmą audytorską o badanie sprawozdania finansowego (sf) jest możliwe jedynie w razie zaistnienia uzasadnionej ku temu podstawy, za którą uznaje się w szczególności:
- wystąpienie zdarzeń uniemożliwiających spełnienie wymagań określonych przepisami prawa, dotyczącymi przeprowadzenia badania, zasadami etyki zawodowej, niezależności lub krajowymi standardami wykonywania zawodu,
- niedotrzymanie warunków umowy innych niż skutkujące możliwością wyrażenia opinii z zastrzeżeniami, opinii negatywnej lub odmowy wyrażenia opinii,
- przekształcenia, zmiany właścicielskie, zmiany organizacyjne uzasadniające zmianę firmy audytorskiej lub nieprzeprowadzenie badania.
Informacje w sprawozdaniu z badania identyfikujące badane sprawozdanie finansowe
Jakie jest zdanie Redakcji?
Zgodnie z art. 83 uobr biegły rewident, w wyniku przeprowadzenia badania sf, sporządza sprawozdanie z badania (w formie elektronicznej, jeżeli dotyczy ono sf jednostek wpisanych do rejestru przedsiębiorców KRS), w którym identyfikuje badane sprawozdanie, podając:
Sprawozdanie biegłego rewidenta z wykonania usługi atestacyjnej (innej niż badanie) oraz usługi pokrewnej – w wersji elektronicznej czy papierowej
Czy sprawozdania z wykonania tych usług należy sporządzać w formie papierowej, czy elektronicznej?
Sprawozdanie biegłego rewidenta z badania sprawozdania finansowego (sf) jednostki wpisanej do rejestru przedsiębiorców KRS, a począwszy od 1.01.2020 r. – wszystkie sprawozdania biegłego rewidenta z badania sf, sporządza się wyłącznie w postaci elektronicznej oraz opatruje elektronicznym podpisem kwalifikowanym biegłego rewidenta. W przypadku sprawozdań z badania sf nie jest zatem dopuszczalne ich wydanie w wersji papierowej. Uobr nie zawiera natomiast postanowień dotyczących postaci sprawozdania z wykonanych przez biegłego rewidenta pozostałych usług atestacyjnych (innych niż badanie) oraz pokrewnych. Także w krajowych standardach wykonywania zawodu nie ma wskazań co do postaci sprawozdań z wykonania tych usług (papierowej, elektronicznej).
Wybór pozycji do badania (cz. I)
Biegły rewident, badając sprawozdanie finansowe (sf), może stosować różne techniki i narzędzia. Część z nich ma zastosowanie do badania całych zbiorów danych, a część – do wybranej ze zbioru, bardziej lub mniej reprezentatywnej, próbki jednostek (pozycji) wchodzących w jego skład.
Nowelizacja ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich i nadzorze publicznym
Po ponad półrocznym procesie legislacyjnym 5.09.2019 r. weszła w życie ustawa z 19.07.2019 r. o zmianie ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw. Wynikające z niej zmiany w zdecydowanej większości obowiązują jednak dopiero od 1.01.2020 r.
Jakim podpisem elektronicznym opatruje się sprawozdanie z badania
Czy mogę podpisywać sprawozdania z badania elektronicznym podpisem osobistym?
Zgodnie z art. 45 ust. 1f uor sprawozdanie finansowe sporządzane w postaci elektronicznej opatruje się podpisem elektronicznym, który może być podpisem kwalifikowanym, podpisem zaufanym albo – od 1.01.2020 r. – podpisem osobistym. Z kolei znowelizowana uobr przewiduje (art. 86), że wszystkie sprawozdania biegłego rewidenta z badania (a nie – jak dotychczas – dotyczące podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców KRS) sporządza się wyłącznie w postaci elektronicznej oraz opatruje jego kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Uobr nie wskazuje, aby można było złożyć podpis zaufany lub osobisty.
Zmiana sprawozdania z badania na skutek zmiany sprawozdania finansowego
O udzieleniu poręczeń nie powiadomiono mnie w oświadczeniu zarządu. Informacji takich nie zawierały również dokumenty otrzymane od prawników współpracujących ze spółką ani nie wynikały one z ksiąg rachunkowych (spółka nie prowadzi ewidencji pozabilansowej).
Czy muszę zmienić sprawozdanie z badania, a jeżeli tak, to w jakiej formie – wydania sprostowania/uzupełnienia czy też wydania nowego sprawozdania? Czy spółka powinna przedłożyć zgromadzeniu wspólników oba pakiety sprawozdawcze (tj. obecne sf oraz to zmienione, i – analogicznie – moje sprawozdania z badania)? Czy na sposób rozwiązania opisanej kwestii wpływa okoliczność, że może zajść konieczność zmiany opinii np. na opinię z zastrzeżeniem?
Poruszonego problemu, tj. zmiany sprawozdania z badania, nie reguluje ani uobr, ani KSB 700 (Z) w brzmieniu MSB 700 (zmieniony) Formułowanie opinii oraz sprawozdawczość na temat sprawozdania finansowego. Natomiast poprzednio obowiązujący krajowy standard wykonywania zawodu KSRF 1 wskazywał w pkt 61, że informacje o skutkach istotnych zdarzeń, przekazane biegłemu rewidentowi przez kierownika jednostki po wyrażeniu opinii, lecz przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego (…) wymagają dodatkowego zbadania i – w razie potrzeby – wyrażenia opinii wraz z raportem na nowo, z jednoczesnym unieważnieniem opinii i raportu poprzedniego. Naszym zdaniem należałoby – korzystając z postanowień obowiązujących w poprzednim stanie prawnym – postąpić zgodnie z nimi.
Zakaz badania przez biegłego rewidenta innej jednostki z branży
Nie spotkałem się dotąd z taką sytuacją i nie wiem, czy wolno mi przystać na taki warunek, gdyż godzi on w niezależność biegłego rewidenta, a dalej – zważywszy, że prowadzę rozmowy z inną firmą z branży nt. jej badania – czy możliwe jest, abym w umowie uwzględnił rekompensatę z tytułu utraconych przychodów?
Zgodnie z art. 69 uobr firma audytorska, członkowie zespołu wykonującego badanie oraz osoba fizyczna mogąca wpłynąć na wynik badania muszą być niezależni od badanej jednostki. Nie mogą to być osoby, które brały udział w podejmowaniu przez nią decyzji w okresie objętym badanym sf, a także w okresie przeprowadzania badania.
Jakość audytu, prestiż zawodu i konsolidacja środowiska
Startując w wyborach na prezesa KRBR, zaproponowałam program działania oparty na trzech filarach: podnoszenie jakości usług, wzmacnianie prestiżu naszego zawodu oraz konsolidacja środowiska. Uważam, że realizacja tych priorytetów stanowi odpowiedź na kluczowe wyzwania stojące przed biegłymi rewidentami, od tego bowiem zależy przyszłość zawodu oraz pomyślność naszych firm. Cieszę się, że propozycje te zyskały aprobatę elektorów i nowo wybranej Krajowej Rady, która będzie je wcielać w życie. Wpisują się one w „Program działania PIBR na lata 2019–2023”, uchwalony przez Walny Zjazd.
Dokumentacja systemu wewnętrznej kontroli jakości firmy audytorskiej (cz. II)
Chociaż nie ma wymogu, by w regulaminie systemu wewnętrznej kontroli jakości (dalej skwj), sporządzanym przez firmę audytorską (dalej fa), wyraźnie oddzielać zasady od procedur, w artykule zaprezentowano je w taki właśnie sposób, gdyż pozwala to jaśniej przedstawić omawiane zagadnienia.
Kontrola jakości wykonania zlecenia przez jednoosobową firmę audytorską
Czy kontrola jakości wykonania zlecenia w przypadku takiej firmy jak moja (działalność jednoosobowa) jest konieczna? Jeżeli tak, to czy musi ją przeprowadzać biegły rewident, czy też można ją zlecić np. współpracującemu z nim właścicielowi biura rachunkowego (nie jest on biegłym rewidentem, ale jego kwalifikacje są wysokie)?
W pkt 35–37 obowiązującego KSKJ w brzmieniu MSKJ 1 Kontrola jakości firm przeprowadzających badania i przeglądy sprawozdań finansowych oraz wykonujących inne zlecenia usług atestacyjnych i pokrewnych[1] wskazano, że firma audytorska ma obowiązek określić zasady i wymagające przeprowadzenia procedury – w odniesieniu do odpowiednich zleceń – kontroli jakości wykonania zlecenia, która zapewnia obiektywną ocenę znaczących osądów dokonanych przez osoby wykonujące zlecenie oraz wniosków sformułowanych w trakcie sporządzania sprawozdania z badania (wykonania zlecenia).
Oświadczenie o niezależności osób wykonujących badanie
Kto, jak często i komu składa takie oświadczenia?
Zgodnie z art. 69 ust. 1 uobr biegły rewident, przeprowadzając badanie, działa w interesie publicznym i przestrzega zasad etyki zawodowej, a w szczególności zachowuje uczciwość, obiektywizm, zawodowy sceptycyzm i należytą staranność; ma też odpowiednie kompetencje zawodowe oraz przestrzega tajemnicy zawodowej.
Odpowiedzialność dyscyplinarna za usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych
Czy w związku z profilem mojej działalności ponoszę odpowiedzialność dyscyplinarną przed samorządem i czy podlegam kontroli KKN oraz KNA?
Ranking firm audytorskich
Jak co roku dziennik „Rzeczpospolita” przygotował – na podstawie nadesłanych ankiet – ranking najlepszych firm audytorskich (opublikowany w „Rz” z 12.04.2019 r.).
Obowiązek posiadania strony internetowej przez firmę audytorską
Czy ciąży na mnie taki obowiązek? Jeżeli tak, to czy jestem również zobowiązany przekazać adres takiej strony do PIBR?
Współczesne problemy rachunkowości, rewizji finansowej i podatków
Konferencję zagaiła Prezes Regionalnej Rady RO PIBR we Wrocławiu dr Jadwiga Szafraniec, która powitała gości i stałych uczestników. Szczególnie serdecznie powitała członka KRBR i Prezesa RO PIBR w Poznaniu Macieja Ostrowskiego, Przewodniczącego Krajowej Komisji Nadzoru PIBR dr Władysława Fałowskiego oraz studentów Koła Naukowego Rachunkowości „AUDYTOR”.
Konferencję otworzył w imieniu władz uczelni, Dyrektor Instytutu Rachunkowości UEW, Prezes Oddziału Dolnośląskiego SKwP we Wrocławiu, prof. dr hab. inż. Zbigniew Luty, który stwierdził, że tego typu konferencje łączące praktykę i naukę dają niewymierne korzyści zarówno praktykom jak i pracownikom naukowym UEW. Zwrócił uwagę na stałe zmiany w otoczeniu, co wpływa na miejsce rachunkowości i rewizji finansowej w biznesie. Szczególnej uwagi wymagają nowe technologie – cyfryzacja, robotyzacja i sztuczna inteligencja.
Sprawozdanie biegłego rewidenta z badania rocznego sprawozdania finansowego
Sprawozdanie finansowe (sf) jednostki jest podstawowym źródłem informacji o jej sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowym, z którego korzysta wielu różnych użytkowników.
Prawdziwość i zgodność danych sf z obowiązującymi przepisami uwiarygadnia sprawozdanie biegłego rewidenta z badania sf. Badanie takie wymaga przeprowadzenia przez sprawdzonego, niezależnego fachowca – biegłego rewidenta – zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz standardami badania i kontroli jakości, przy zachowaniu zawodowego sceptycyzmu i zasad etyki zawodowej.
Jak naprawdę przebiega badanie sprawozdania finansowego
Regulacje prawne są dziś tworzone w pośpiechu, bez uprzedniej konsultacji z kompetentnymi, zawodowymi gremiami czy uznanymi fachowcami. Bywa też gorzej – konsultacje sobie, a regulacje sobie. W takich okolicznościach, w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości, prawodawca nie może przewidzieć i uregulować pełnej gamy sytuacji i skutków, które poddaje prawnej modyfikacji. Tak też się dzieje w obszarze rachunkowości, w tym sporządzania i badania rocznych sprawozdań finansowych (sf).
Nie wydaje się, by istotnie się zmienił cel badania sf. Ma ono potwierdzić, że sprawozdanie jest wiarygodne, bo sporządzono je stosownie do wiążących przepisów prawa, na podstawie prawidłowych ksiąg rachunkowych, przedstawiających rzetelnie i jasno stan majątkowy, finansowy oraz wynik finansowy jednostki. Sporządzone przez biegłego rewidenta sprawozdanie z badania, zawierające opinię o wiarygodności zbadanego sf, ma rangę kompetentnego potwierdzenia spełniania przez nie powyższych wymogów, służącego zarówno samej jednostce i jej organom, jak i podmiotom zewnętrznym – uprawnionym bądź zainteresowanym.
Identyfikacja zbadanego sprawozdania finansowego w sprawozdaniu z badania – głos w dyskusji
W świetle uwag zgłaszanych do sprawozdań biegłych rewidentów niezwykle istotne wydaje się, aby sprawozdanie to precyzyjne wskazywało, jakie informacje zawiera zbadane sf.
W myśl art. 83 ust. 3 uobr, który określa treść sprawozdania biegłego rewidenta z badania, identyfikacja zbadanego sf polega na wskazaniu nazwy jednostki, której sf podlegało badaniu, i określeniu jego rodzaju (jednostkowe/skonsolidowane). Uobr nie wymaga identyfikacji elementów składających się na sf, nad czym można by dyskutować.
XIX Doroczna Konferencja Audytingu (DKA) – „Firma audytorska dziś i jutro”
Konferencję otworzył Krzysztof Burnos, prezes KRBR, podkreślając, że priorytetem działań samorządu w ostatnich latach były małe i średnie firmy audytorskie oraz upowszechnienie nowych technologii znacząco wpływających na sposób wykonywania badań.
Obowiązkiem samorządu jest dbałość o rozwój firm audytorskich i ich wspieranie, przy uwzględnieniu zmian zachodzących na rynku.
Powierzenie badania podwykonawcy niebędącemu firmą audytorską
Czy to możliwe? Jeżeli tak, to jakich przepisów muszę przestrzegać?
Powierzenie – w formie podwykonawstwa – części badań kancelarii księgowej, niebędącej firmą audytorską, nie jest możliwe, bo zgodnie z art. 48 uobr przeprowadzająca badanie sprawozdania finansowego firma audytorska może – na podstawie pisemnej umowy – powierzyć osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, wpisanej na listę firm audytorskich, wykonanie w jej imieniu i na jej rzecz niektórych czynności badania (dalej podwykonawca).
Ustawa wskazuje zatem wprost, że podwykonawcą może być wyłącznie firma audytorska. Ponadto przez podwykonawcę nie może być wykonane całe badanie, a jedynie „niektóre czynności badania”. PIBR wyjaśniła, że skoro uobr nie określa zakresu „niektórych czynności badania”, to dopóki firma audytorska będąca podwykonawcą nie wykonuje „wszystkich czynności badania” objętych zleceniem badania, dopóty wykonuje „niektóre czynności badania”.
Z działalności Polskiej Izby Biegłych Rewidentów
Na posiedzeniach, które odbyły się między 1.10.2018 a 31.12.2018 r., KRBR podjęła:
- 422 uchwały ⇒ LINK, w tym dotyczące:
- powołania oraz trybu działania Komisji ds. komunikacji (por. dalej),
- zmiany zasad finansowania działalności regionalnych oddziałów PIBR; począwszy od 2019 r. będą otrzymywać 70% (dotychczas 75%) wpływów z tytułu składek członkowskich biegłych rewidentów należących do danego oddziału, z przeznaczeniem na pokrycie kosztów działalności statutowej, w tym funkcjonowanie biura i jego obsługę,
Wymogi szczególne, jakim powinna odpowiadać dokumentacja każdego badania sprawozdania finansowego
Te szczególne wymogi są przedmiotem niniejszego opracowania.
Przyszłość zawodu biegłego rewidenta – debata
Biegły rewident (audytor, Wirtschaftsprüfer, expert comptable itp.) zaistniał w Europie Kontynentalnej jako członek odrębnego zawodu zaufania publicznego w latach 30. XX w. po wielkim załamaniu giełd. W Polsce Kodeks handlowy z 1934 r. powołał instytucję biegłych rewidentów do badania bilansów spółek akcyjnych, jednak wobec niewydania rozporządzeń wykonawczych instytucja ta nie rozpoczęła działalności do wybuchu II wojny światowej.
Dopiero ustawą z 19.10.1991 r. o badaniu i ogłaszaniu sprawozdań finansowych oraz biegłych rewidentach i ich samorządzie powołano do życia instytucję biegłych rewidentów jako warunek działania reaktywowanej giełdy.
Z działalności Polskiej Izby Biegłych Rewidentów
- Posiedzenia KRBR
- Uchwały Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Biegłych Rewidentów
- Wyróżnienia dla najlepiej przeszkolonych oddziałów
- MF o optymalizacjach i tajemnicy zawodowej
- Obowiązkowe badania sprawozdań OPP
- Zmiana przykładowych raportów z przeglądu
- Konsultacje zmian MSB 315
- Audytorzy pod wzmocnionym nadzorem
- Wymóg e-podpisów
- PIBR poprosił o prognozy przychodów
- NIK pyta biegłych rewidentów o klauzule w CIT
- Sprawozdawczość spółek publicznych
- Dofinansowanie na studia podyplomowe „Raport Zintegrowany”
- Nowa aplikacja do badania sf
- IX Krajowy Zjazd Biegłych Rewidentów
- Ważne dokumenty dotyczące usług wykonywanych przez biegłych rewidentów
- Spotkania środowiskowe
Podwykonawstwo przy badaniu sprawozdań finansowych a sieć i powiązanie
Czy to prawda, a jeżeli tak – to czy fakt korzystania z usług podwykonawcy należy gdzieś zgłosić?
W myśl uobr (art. 2 pkt 14) przez pojęcie „sieci” rozumie się strukturę (a więc istnienie organizacji), której celem jest:
Wymogi dla badań obowiązkowych i dobrowolnych
Czy biegły rewident i firma audytorska, przeprowadzając badanie ustawowe, muszą spełniać inne wymogi niż przy badaniu dobrowolnym?
Jak widać, różnica między badaniem ustawowym a dobrowolnym polega na tym, że badanie ustawowe przeprowadza się zgodnie z KSB (w myśl art. 2 pkt 22 uobr KSB to MSB przyjęte do prawa UE w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej – na dzień dzisiejszy takie standardy nie zostały wydane – oraz KSB, przyjęte przez KRBR i zatwierdzone przez KNA)[1], natomiast badanie dobrowolne może być przeprowadzone zarówno zgodnie z KSB, jak i z innymi standardami badania.