Pomoc dla przedsiębiorców i pracowników podczas pandemii – tarcza antykryzysowa 3.0

Wprowadza je ustawa z 14.05.2020 o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 875, dalej tarcza 3.0), której większość przepisów weszła w życie następnego dnia po dacie jej ogłoszenia w DzU, tj. 16.05.2020.

Postojowe i mikropożyczka

Od 16.05.2020 świadczenie postojowe przysługuje osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą zgodnie z prawem przedsiębiorców i przepisów odrębnych, gdy rozpoczęła jej wykonywanie przed 1.04.2020, a nie przed 1.02.2020 – jak dotychczas (zmieniony art. 15zq ust. 4 ustawy z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, DzU poz. 374, dalej specustawa).

Inne warunki otrzymania postojowego pozostały bez zmian. Więcej osób skorzysta więc z tej formy wsparcia, a ponadto zrównano prawa przedsiębiorców i wykonawców cywilnych, którym postojowe również się należy w razie zawarcia umowy zlecenia przed 1.04.2020.

Mikroprzedsiębiorcy, którzy wykonywali działalność przed 1.04.2020, mogą się również obecnie ubiegać o jednorazową pożyczkę z FP na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej (zmiana art. 15zzd ust. 1 specustawy). Wcześniej wsparcie było dostępne dla tych z nich, którzy prowadzili działalność przed 1.03.2020.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy

Tarcza 3.0 pozostawia po 24.05.2020 prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego w wymiarze do 14 dni dla ubezpieczonych i funkcjonariuszy zwolnionych od wykonywania pracy/służby z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki w związku z zamknięciem żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo w związku z niemożnością sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19 – nad dzieckiem z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat/orzeczeniem o niepełnosprawności/orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.

Zasiłek ma również przysługiwać w razie zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego nad nią sprawowania opieki. W tych przypadkach świadczenie należy się również wtedy, gdy – mimo otwarcia placówki oświatowej – z wyboru opiekuna dziecko lub dorosła osoba niepełnosprawna pozostaje w domu i nie korzystała z zajęć prowadzonych przez placówkę. Na analogicznych zasadach skorzystają z niego także rolnicy (zmienione art. 4 i art. 4a specustawy).

Obecnie nie ma jednak przepisów, które by przyznawały dodatkowy zasiłek opiekuńczy dzieciom zdrowym do lat 8. Zniknęła więc podstawa do dalszego przedłużania tego zasiłku mocą rozporządzeń RM.

Dodajmy, że rozporządzeniami RM z 14.05.2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (DzU poz. 855 i 856) prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego przedłużono do 14.06.2020. Rozporządzenie to weszło w życie przed tarczą 3.0. i zgodnie ze stanowiskiem MPiPS na jego podstawie dodatkowy zasiłek opiekuńczy nadal przysługuje opiekującym się dziećmi zdrowymi do lat 8.

Zwiększenie kwoty wolnej od potrąceń

Jeżeli z powodu pandemii pracownikowi-dłużnikowi została obniżona pensja lub członek jego rodziny utracił źródło dochodu, kwoty wolne od obowiązkowych potrąceń z wynagrodzenia za pracę (określone w art. 87^[1] § 1 Kp) uległy od 16.05.2020 zwiększeniu o 25% na każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny, którego ten pracownik ma na utrzymaniu. Przez członka rodziny rozumie się odpowiednio małżonka albo rodzica wspólnego dziecka oraz dziecko do 25 lat, a także dziecko starsze z orzeczeniem o niepełnosprawności, na które przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy określony w ustawie z 28.11.2003 o świadczeniach rodzinnych (DzU z 2020 poz. 111) albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z 4.04.2014 o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (DzU z 2017 poz. 2092). Przez dziecko rozumie się dziecko własne pracownika, współmałżonka oraz dziecko rodzica wspólnego dziecka. Do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego czy w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko (art. 52 tarczy 3.0).

Urlop naukowy dla prawników

Pracownikowi przysługuje jednorazowe prawo do urlopu płatnego w wysokości 80% wynagrodzenia, w wymiarze 30 dni kalendarzowych, na przygotowanie się do egzaminu radcowskiego/adwokackiego (art. 34 ust. 3 ustawy z 6.07.1982 o radcach prawnych, DzU z 2020 poz. 75, art. 78c ust. 1 Prawa o adwokaturze z 26.05.1982, DzU z 2019 poz. 1513). Już na mocy tarczy antykryzysowej 1.0. pracownikowi, który złożył na czas wniosek o dopuszczenie egzaminu radcowskiego/adwokackiego wyznaczonego na 24.03.2020–27.03.2020, oraz spełnił warunki przystąpienia do niego, przysługiwał dodatkowy urlop bezpłatny w wymiarze 7 dni kalendarzowych na przygotowanie się do tych egzaminów (art. 31zi specustawy). Ci, którzy nie wyczerpali pełnej puli urlopu płatnego, zyskali od 16.05.2020 możliwość odebrania jego niewykorzystanej części, tak by łącznie nie przekroczył 30 dni kalendarzowych (nowy art. 31zi^[1] specustawy).

Inne zmiany

Możliwość uzyskania dopłat z FGŚP z tytułu przestoju ekonomicznego i ograniczonego wymiaru czasu pracy straciły państwowe osoby prawne w rozumieniu ustawy o finansach publicznych (korekta art. 15g specustawy).

Z mocą od 1.04.2020 w sprawach dotyczących udzielania wsparcia związanego z utrzymaniem miejsc pracy, o którym mowa w art. 15g i art. 15zzb–15zze specustawy (dofinansowanie z FP kosztów wynagrodzeń pracobiorców, dofinansowanie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, mikropożyczka dla przedsiębiorców), w szczególności zawierania i zmiany umów, podpis zaufany oraz podpis osobisty uznaje się za równoważne co do skutków prawnych z podpisem własnoręcznym (art. 58 tarczy 3.0).

Za rok (od 17.05.2021) formularz zgłoszenia osoby objętej obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi do ubezpieczeń (ZUS ZUA) zyska nową rubrykę, przeznaczoną na informacje o wykonywanym zawodzie (art. 10 tarczy 3.0). Cel pozyskiwania takich danych przez ZUS ustawodawca uzasadnił potrzebami statystycznymi i monitoringu rynku pracy.