Odszkodowanie lojalnościowe dla byłego menedżera – wyjątkowo bez składek

Formularz RUD stanowi zał. nr 24 do nowego rozporządzenia MRiPS z 20.12.2020 w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (DzU poz. 2366). Obowiązek rejestrowania w ZUS umów o dzieło wprowadziła nowelizacja specustawy (z 31.03.2021, DzU poz. 568), która weszła w tym zakresie w życie 1.01.2021.

Płatnik składek jest obowiązany obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz terminowo opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Podstawą wymiaru składek społecznych u pracowników i zleceniobiorców jest przychód w rozumieniu updof, odpowiednio ze stosunku pracy i z działalności wykonywanej osobiście.

Zasadniczo – zgodnie ze stanowiskiem fiskusa – opłacanie ryczałtem lub według tzw. kilometrówki służbowych jazd lokalnych odbywanych prywatnym pojazdem powoduje wystąpienie u pracownika przychodu podlegającego w całości opodatkowaniu.

Potwierdził to ZUS w interpretacji z 14.02.2020 (DI/100000/43/37/2020) w odpowiedzi na pytanie spółki, która rozwiązała z prezesem umowę o świadczenie usług zarządzania. Jednocześnie ZUS wskazał, że wypłacone prezesowi odszkodowanie za zakaz konkurencji obowiązujący go po odwołaniu z funkcji podlega składkom społecznym i zdrowotnej.

To zależy, jaki jest przedmiot umowy zlecenia. Jeśli pokrywa się z profilem zawieszonej działalności, tytułem do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego będzie wyłącznie ta działalność.

Tak. Pracownik, który korzysta z urlopu wychowawczego, podlega w tym czasie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz zdrowotnemu – jeśli nie ma innych tytułów do tych ubezpieczeń ani prawa do emerytury lub renty. Składki na te ubezpieczenia finansuje budżet państwa, ale musi je naliczyć pracodawca – nawet ten, który zatrudnia tylko jedną osobę.

Kwoty wypłacone pracownikowi z tytułu przeniesienia na 3 mies. do Gdańska nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Nie należy też od nich pobierać zaliczki na PIT.

Pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne przysługuje ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, o której mowa w art. 26b ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Oprócz tego pracodawcy zarządzający infrastrukturą krytyczną mogą podczas zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii zmienić im system lub rozkład czasu pracy, polecić nadgodziny, odmówić udzielania urlopu, przesunąć ich bądź odwołać, zobowiązać do pozostawania poza normalnymi godzinami roboczymi w gotowości do pracy albo do realizacji odpoczynku w zakładzie pracy bądź w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

Wynika tak ze znowelizowanych od 18.04.2020 art. 31zo–31zx ustawy z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU poz. 374, dalej specustawa). Zmiany wprowadziła ustawa z 16.04.2020 o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 695, dalej tarcza antykryzysowa 2.0).

Wniosek ws. zwolnienia z obowiązku opłacania składek za okres od marca do maja 2020 (lub za mniej miesięcy z tego przedziału czasowego) należy złożyć w ZUS do 30.06.2020. Płatnik powinien też złożyć dokumenty rozliczeniowe za te miesiące, chyba że nie ma takiego obowiązku (jak np. osoba prowadząca jednoosobową działalność, opłacająca składki tylko za siebie od najniższej podstawy wymiaru).

Nieopłacone do ZUS składki na ubezpieczenia społeczne za pracowników i zleceniobiorców, a także członków rad nadzorczych (RN) spółek w części finansowanej przez płatnika składek nie są kosztami uzyskania przychodów. Natomiast wynagrodzenie brutto stanowi taki koszt – także, jak się wydaje, w części odpowiadającej składkom ZUS i składce zdrowotnej, które finansuje pracownik.

Innym rodzajem pomocy jest umorzenie składek, ale nie wszyscy spełniają warunki do tej ulgi.

Ustawa z 31.03.2020 o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 568) uprawnia płatników składek, którzy z powodu rozprzestrzeniania się koronawirusa mają problem z uregulowaniem składek, do ubiegania się o ich odroczenie albo rozłożenie na raty na korzystnych zasadach. ZUS nie będzie bowiem naliczał przy umowach o te ulgi opłaty prolongacyjnej. To opłata doliczana zamiast odsetek w wysokości 50% stawki odsetek za zwłokę obowiązującej w dniu podpisania z ZUS umowy o odroczenie lub układu ratalnego.

Dotyczyła ona spółki, która zawarła umowę o świadczenie usług zarządzania (kontrakt menedżerski) z prezesem. Wcześniej zatrudniała go na umowę o pracę jako dyrektora technicznego. Na czas trwania kontraktu nie rozwiązano umowy o pracę, a udzielono mu urlopu bezpłatnego.

W 2019 powołano nowego prezesa. Okres wypowiedzenia kontraktu poprzedniego prezesa kończył się z ostatnim dniem czerwca 2019. W lipcu miał on otrzymać odprawę.

Pracodawcy muszą zweryfikować, od jakiej podstawy opłacają składki na ubezpieczenia za osoby przebywające na urlopie wychowawczym. Choć pracodawca nie finansuje tych składek (pokrywa je budżet państwa), ma obowiązek prawidłowo je naliczać i wykazywać w dokumentach rozliczeniowych.

Dotyczy to każdej firmy – nawet tej, w której na urlopie wychowawczym przebywa jej jedyny pracownik.