JPK_VAT a sprzedaż paragonowa
- MF – Minister Finansów
- IS – izba skarbowa
- JPK – Jednolity Plik Kontrolny
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
Podatnik, sporządzając JPK_VAT, co do zasady powinien wykazać w osobnej pozycji każdy dokument wpływający na wysokość zobowiązania podatkowego, podając dane wymagane przez tę strukturę.
Potwierdzeniem tego są wyjaśnienia Ministerstwa Finansów zamieszczone na stronie internetowej resortu (w części dotyczącej pytań i odpowiedzi ws. JPK_VAT dla małych przedsiębiorców;finanse.mf.gov.pl). Czytamy tam, że w JPK_VAT muszą być ujęte wszystkie wystawione faktury (faktura po fakturze).
Ministerstwo Finansów dopuszcza jednak w niektórych sytuacjach możliwość wykazania w jednej pozycji pewnych danych w sposób zagregowany. Zbiorczych zapisów można dokonać m.in. dla sprzedaży ewidencjonowanej w kasach rejestrujących. Właściwym dokumentem (podstawą ujęcia danych) jest wówczas raport okresowy – raport fiskalny dobowy lub miesięczny, w zależności od przyjętych przez danego podatnika zasad (polityki rachunkowości).
Jak wynika z odpowiedzi Ministerstwa Finansów zamieszczonej na stronie internetowej resortu, jeżeli podatnik ma kilka kas rejestrujących, może dokonać jednego zbiorczego zapisu na podstawie kilku raportów okresowych (nie ma obowiązku wprowadzania każdego z tych raportów okresowych odrębnie).
Sposób prezentacji transakcji zaewidencjonowanych w kasie rejestrującej w JPK_VAT zmienia się w przypadku wystawienia przez podatnika faktury do paragonu.
W myśl art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż zaewidencjonowaną w kasie, jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.
W wyjaśnieniach Ministerstwa Finansów czytamy: W przypadku faktur wystawionych do sprzedaży paragonowej dla podatników VAT należy wykazać fakturę w JPK_VAT. Jeżeli faktura jest wystawiona na podatnika VAT po zaksięgowaniu sprzedaży paragonowej, należy wyksięgować zafakturowaną wartość ze sprzedaży paragonowej i wykazać sprzedaż na podstawie faktury.
W przypadku wystawienia faktury po wysłaniu JPK_VAT za dany okres należy przesłać skorygowany plik z wykazaną fakturą.
Nie trzeba dokonywać zmian w zapisach ewidencji VAT w sytuacji wystawienia faktury do sprzedaży paragonowej dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Taka sprzedaż może być udokumentowana wyłącznie paragonami i wpisana zbiorczo – wówczas w poszczególnych pozycjach obowiązkowych należy wpisać „sprzedaż paragonowa”. Jeżeli więc faktura została wystawiona na rzecz konsumenta, wówczas takiej nie trzeba wykazywać odrębnie w JPK.
Zaprezentowane stanowisko MF zostało potwierdzone w interpretacjach indywidualnych wydanych przez IS w Warszawie z 24.11.2016 (1462-IPPP2.4512.689.2016.1.IZ) i Poznaniu z 21.12.2016 (3063-ILPP2-2.4512.169.2016.1.Akr) oraz KIS z 25.08.2017 (0115-KDIT11.4012.344.2017.2.M).
Organy podatkowe wskazywały, że zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy o VAT ewidencja powinna odzwierciedlać stan rzeczywisty, a zatem obejmować wszystkie dokonane przez podatnika czynności podlegające opodatkowaniu. Dlatego też rejestr sprzedaży powinien zawierać faktury VAT (ujmowane każda z osobna) dokumentujące określone czynności sprzedaży oraz powinien obejmować obrót wynikający z dobowych raportów fiskalnych (lub alternatywnie miesięcznego raportu fiskalnego) sprzedaży pomniejszony o sprzedaż (…) udokumentowaną fakturami.
Taki sposób podawania informacji w JPK_VAT jest dużym problemem dla podatników, których działalność gospodarcza oparta jest na sprzedaży detalicznej. Wymóg ujmowania w JPK poszczególnych faktur do sprzedaży paragonowej, mimo że w pełni uzasadniony z punktu widzenia walki z wyłudzeniami VAT, jest bardzo uciążliwy dla uczciwych podatników, gdyż nakłada na nich obowiązek ciągłego przygotowywania i przesyłania korekt JPK_VAT (patrz przykład poniżej).
| Wersja JPK_VAT za październik 2017 | Dane wykazane w JPK_VAT za październik 2017 | Wartość netto | Kwota VAT |
| złożona po raz pierwszy | Wartość miesięcznego raportu fiskalnego za październik 2017 | 350 000 | 80 500 |
| Faktura nr 1 wystawiona w listopadzie 2017 na rzecz podatnika VAT do sprzedaży zaewidencjonowanej w październiku w kasie rejestrującej | 30 000 | 6 900 | |
| złożona po raz drugi | Wartość miesięcznego raportu fiskalnego za październik 2017 | 320 000 | 73 600 |
| Wartość faktury nr 1 | 30 000 | 6 900 | |
| Faktura nr 2 wystawiona w grudniu 2017 na rzecz podatnika VAT do sprzedaży zaewidencjonowanej w październiku w kasie rejestrującej | 13 000 | 2 990 | |
| złożona po raz trzeci | Wartość miesięcznego raportu fiskalnego za październik 2017 | 307 000 | 70 610 |
| Wartość faktury nr 1 | 30 000 | 6 900 | |
| Wartość faktury nr 2 | 13 000 | 2 990 |
Ponadto przy sporządzaniu JPK_VAT zgodnie z ww. zasadami może pojawić się problem z rozróżnieniem przez podatnika, które faktury udokumentowane uprzednio paragonami fiskalnymi dotyczą sprzedaży na rzecz podatników VAT, a które na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i niebędących podatnikami VAT. Wątpliwość ta może się pojawić, jeżeli osoba fizyczna poda wystawcy faktury swój NIP, mimo że nie ma takiego obowiązku.
Sytuacja nie powinna się raczej zmienić w najbliższym czasie, gdyż Ministerstwo Finansów zrezygnowało chwilowo z pomysłu obowiązkowego zamieszczania na paragonie NIP nabywcy towarów i usług w ramach przepisów dotyczących kas on-line (obecnie są one jeszcze w fazie projektu) jako niezgodnego z unijną dyrektywą VAT.
Dane w ewidencji VAT
Wraz z wprowadzeniem przepisów o JPK_VAT zmieniono regulacje dotyczące ewidencji zakupów i sprzedaży VAT, tak aby dostosować je do potrzeb raportowania JPK_VAT.
W myśl art. 109 ust. 3 ustawy o VAT podatnicy, z wyjątkiem wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od VAT (chodzi o zwolnienia przedmiotowe i podmiotowe), są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej.
Ewidencja powinna zawierać w szczególności dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, korekt podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżającej kwotę podatku należnego, korekt podatku naliczonego, kwoty podatku podlegającej wpłacie do US lub zwrotowi z tego urzędu, a także inne dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej.
Ponadto zgodnie z art. 109 ust. 8a ustawy o VAT ww. ewidencja powinna być prowadzona w formie elektronicznej, przy użyciu programów komputerowych (przepis ten wszedł w życie 1.01.2018).