Dokumentowanie zakupu od ludności zużytych części samochodowych

Pracodawcy mieli stracić prawo polecania pracy zdalnej 4.09.2020, lecz dzięki nowelizacji art. 3 ust. 1 i art. 36 ust. 1 specustawy (ustawa z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, DzU poz. 374 ze zm.), która obowiązuje od 5.09.2020, tak się nie stało. Mogą wykorzystywać tę formę realizacji przez pracowników obowiązków służbowych w okresie stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz 3 mies. od jego odwołania. Co w takim razie z ryczałtem za używanie prywatnego samochodu do celów służbowych (dalej ryczałt)? Sama praca zdalna nie pozbawia pracownika prawa do jego otrzymania. Odpowiedź zależy więc od tego, czy praca ta:

Tak wynika z interpretacji ogólnej MF z 11.09.2020 (DD3.8201.1.2020). MF przychylił się tym samym do jednolitej linii orzeczniczej sądów administracyjnych.

U podatników rozliczających się z PIT w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych opodatkowaniu podlegają przychody, o których mowa w art. 14 updof (zob. art. 6 ust. 1 uzpd), w tym otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z działalnością gospodarczą (art. 14 ust. 2 pkt 12 updof). Przychody takie objęte są 8,5% stawką ryczałtu (art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. i uzpd).

Zasadniczo – zgodnie ze stanowiskiem fiskusa – opłacanie ryczałtem lub według tzw. kilometrówki służbowych jazd lokalnych odbywanych prywatnym pojazdem powoduje wystąpienie u pracownika przychodu podlegającego w całości opodatkowaniu.

Jeżeli udziałowiec nie jest pracownikiem spółki, to nie ma do niego zastosowania art. 12 ust. 2a updof. Przepis ten określa bowiem zryczałtowaną kwotę przychodu z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych jedynie u pracowników. Nie oznacza to jednak, że pozostałe osoby korzystające z firmowego samochodu nieodpłatnie nie mają z tego tytułu przychodu. Przeciwnie, uzyskują przychód z nieodpłatnych świadczeń, ponieważ są nim, zgodnie z wyrokiem TK z 8.07.2014 (K 7/13), świadczenia, które:

Regulacje te weszły w życie 1.01.2019 i od początku budziły wiele wątpliwości. W liczących 33 strony objaśnieniach „Wykorzystywanie samochodu osobowego w prowadzonej działalności – zmiany w podatkach dochodowych od 2019 roku” odniesiono się m.in. do kwestii limitowania kosztów ubezpieczenia samochodów osobowych.

Kontrowersje wzbudza ustalanie przychodu pracownika nieodpłatnie lub za częściową odpłatnością korzystającego ze służbowego pojazdu, a ściślej tego, czy kwota przypisywanego mu zryczałtowanego przychodu podatkowego obejmuje również wartość udostępnionego przez pracodawcę paliwa.

Nieodpłatne wykorzystywanie przez pracowników samochodów firmowych na własne potrzeby powoduje powstanie u nich przychodu ze stosunku pracy, podlegającego w danym miesiącu doliczeniu (pozabilansowo, gdyż w ujęciu rachunkowym nie jest to koszt operacyjny jednostki, tj. nie zwiększa kosztów wynagrodzeń wypłacanych pracownikom) do przychodów podatkowych tych pracowników z tytułu wynagrodzenia (art. 12 ust. 1 updof).

Dotyczyła ona podatnika PIT rozliczającego się z tego podatku na zasadach ogólnych. Wykorzystywał on w działalności gospodarczej samochód osobowy wprowadzony do ewidencji środków trwałych w styczniu 2019. We wrześniu 2019 kupił od innego przedsiębiorcy, na fakturę VAT-marża (bez NIP firmy, tylko z numerem PESEL), inny samochód osobowy. Chciał go wprowadzić do firmy po sprzedaży dotychczas używanego auta. Nowy samochód zaraz po zakupie był przez niego wykorzystywany wyłącznie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Dla celów podatkowych motocykl jest uznawany za pojazd samochodowy (samochód osobowy), co powoduje, że wydatki z nim związane mogą być objęte limitami określonymi w ustawie o VAT oraz w updof i updop.

Jeżeli wydatki poniesione na zakup oraz późniejsze używanie motocykla służą wykonywanym przez przedsiębiorcę czynnościom opodatkowanym, to zasadniczo przysługuje mu pełne prawo do odliczenia VAT. Dla celów VAT motocykl jest jednak uznawany za pojazd samochodowy, o którym mowa w art. 86a ust. 1 ustawy o VAT (patrz ramka), co powoduje, że w odniesieniu do wydatków z nim związanych stosuje się ograniczenie w odliczeniu VAT do wysokości 50% kwoty podatku.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 49a updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów dotyczących samochodu osobowego opłat wynikających z umowy leasingu, o której mowa w art. 17a pkt 1 updop, umowy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze, z wyjątkiem opłat z tytułu składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 tys. zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy.

Pytanie prejudycjalne skierowane do TSUE przez NSA dotyczyło sprawy austriackiej spółki Vega International, której polskie organy podatkowe odmówiły zwrotu podatku naliczonego, wynikającego z faktur dokumentujących zakup paliwa w Polsce.

Prowadzi ona działalność w zakresie transportu samochodów użytkowych znanych producentów, z fabryki bezpośrednio do klientów. Usługę tę świadczy za pośrednictwem kilku spółek zależnych z siedzibą w różnych państwach członkowskich, w tym spółki zależnej Vega Poland sp. z o.o.

Potwierdza to interpretacja KIS z 15.04.2019 (0111-KDIB1-3.4010.1.2019.2.MO). W tym samym piśmie KIS wypowiedziała się również nt. sposobu rozliczenia kosztów ubezpieczeń komunikacyjnych w świetle przepisów obowiązujących od 1.01.2019.